|
Kępno położone jest na południowym skraju Wielkopolski. Nazwa zaczerpnięta
została z warunków fizjograficznych odcinka doliny Niesobu, gdzie miasto powstało.
Już pod koniec XIII stulecia Kępno jest miastem występującym w dokumentach pod
dwiema nazwami: "Longinfort sive Campno".
W 1282 roku podpisując w Kępnie umowę z władcą Pomorza Mszczujem, Przemysł II
Wielkopolski nakazał Kępnu wzorować ustawodawstwo miejskie w Kaliszu. Wyżej wspomniana
umowa pozwoliła na zjednoczenie w ręku Przemysła II większości ziem polskich i
dokonania aktu koronacji, a tym samym przełamania rozbicia dzielnicowego Polski
średniowiecznej. W sensie terytorialnym Kępno należało do kasztelani rudzkiej i wraz z nią
przechodziło zmienne koleje losu, znajdując się na przemian w obrębie Śląska lub
Wielkopolski. Ten stan rzeczy trwał przez całe XIII i większą część XIV stulecia.
Miasto w średniowieczu przetrwało tylko krótki okres. Znajdowało się bowiem
poza szlakami komunikacyjnymi. Upadek nastąpił także z przyczyn politycznych, wśród
których na czoło wysuwają się walki Przemysła II z Henrykiem IV Prawym.
Ponowna lokalizacja miasta, tym razem na prawie magdeburskim, nastąpiła w 1661
roku, 2 grudnia, kiedy to starosta wieluński Adam z Rudnik Biskupski wydał przywilej
lokacyjny. Powodem lokowania miasta był gwałtowny rozwój ekonomiczny i napływ
ludności protestanckiej ze Śląska, wstrząsanego w owym czasie wojnami.
Przybysze znaleźli tu azyl religijny oraz dogodne warunki dla działalności
gospodarczej. Przywilej gwarantował rozwój praw miejskich, ustalał ramy organizacyjne
miasta i swobody jego mieszkańców. Zawiązywały się i rozwinęły cechy: sukienników, szewców, powroźników,
krawców oraz cech gmiński czyli wspólny dla wszystkich profesji. Kwitł również
handel końmi, wełną i winem.
W ślad za protestantami napływała do Kępna ludność żydowska. Otrzymują oni od Marcina Olszowskiego, ówczesnego właściciela miasta przywilej
osiedleńczy, nadany 16 maja 1674 roku. Wyznaczał przywilej szczegółowe warunki budowy
domów, handlu i rzemiosła. W sprawach sądowych podlegali Żydzi statutom królewskim.
Zabezpieczono także w przywileju ochronę ich życia i mienia. W sumie otrzymali
całkowitą swobodę handlu i nieograniczonego zbytu towarów.
Tak więc pod koniec XVII stulecia ustalił się wielonarodowy charakter miasta.
Przetrwał on wraz z ustrojem miejskim w niezmienionej formie do upadku Rzeczypospolitej w
1795 roku. W drugiej połowie XIX wieku powstały w Kępnie liczne organizacje skupiające
żywioł polski. Była to odpowiedź na proces germanizacji. Powołano wówczas do życia
Towarzystwo Przemysłowców Polskich, Ligę Polską, Bank Ludowy i Towarzystwo
Gimnastyczne "Sokół". Wtedy stało się też Kępno węzłem kolejowym łączącym Wielkopolskę za
Śląskiem. Miasto uzyskało połączenia kolejowe z Poznaniem, Kluczborkiem, Wrocławiem
i Namysłowem. Mieszkańcy Kępna brali czynny udział we wszystkich zrywach narodowych od 1806
roku do powstania wielkopolskiego. Ostatecznie w 1920 roku miasto znalazło się w
obrębie Rzeczypospolitej. Okres międzywojenny to z jednej strony szereg inwestycji miejskich w dziedzinie
polepszania stanu sanitarnego, infrastruktury komunalnej, podjęcie elektryfikacji miasta
i przygotowanie planów jego rozbudowy, z drugiej zaś to walka z bezrobociem i skutkami
kryzysu lat dwudziestych. Działają także w mieście liczne organizacje społeczne:
Towarzystwo Czytelni Ludowych, Związek Strzelecki, Bractwo Kurkowe, Chór
"Echo", Towarzystwo Upiększania Miasta.
Pod względem kulturalnym środowisko kępińskie rozwinęło działalność dość pokaźnie,
mimo oddalenia o dziesiątki kilometrów od wielkich miast. Stworzenie kilku bibliotek,
regionalnej prasy ("Nowy Przyjaciel Ludu"), amatorskie przedstawienia teatralne,
działalność koncertowa, to godne odnotowania przykłady. Współczesny obraz miasta, to w dalszym ciągu, zgodnie z tradycją historyczną,
ośrodek handlu i rzemiosła. Kępno stanowi centrum "zagłębia meblowego"
zlokalizowanego na południu Wielkopolski.
W Kępnie znajdują się liczne zabytki świadczące o historii miasta i regionu. Z
młodszego okresu epoki brązu pochodzi cmentarzysko kultury łużyckiej położone na
tzw. "Górce Wiatrakowej". Badania prowadzone na tym obiekcie dostarczyły ponad
300 pochówków. O czasach średniowiecznych świadczy zachowane grodzisko. Prace
wykopaliskowe prowadzone w latach 1978-79 ustaliły jego chronologię. Gród egzystował
od II połowy XIII wieku do drugiej połowy XV-tego stulecia. O średniowiecznych
korzeniach Kępna świadczy także układ przestrzenny miasta, z rozplanowaniem zabudowy
typowym dla tego okresu. Wielonarodowy charakter Kępna ilustrują istniejące w mieście trzy świątynie:
kościół rzymskokatolicki, p.w.św. Marcina , kościół ewangelicko-augsburdzki i
monumentalna, neoklasyczna synagoga wzniesiona w latach 1815-1816. Domy mieszkalne pobudowano w większości w XIX-tym stuleciu. Tylko kilka domostw
zachowało się z okresu wcześniejszego, tj. XVIII wieku m.in. Rynek 26, Stara 6 i 8 oraz
Kościelna 2. Jest więc Kępno miastem posiadającym własną historię, pełną frapujących i
niejednokrotnie dramatycznych wydarzeń.
|
